Türk profesör Canan Dağdeviren'den çığır açan buluş

MIT‘de görev yapan araştırmacılar ve Türk profesör Canan Dağdeviren, kişinin hayati belirtilerini izlemek için kıyafetlere işlenmiş sensörler geliştirdi. Henüz prototip aşamasında olan bu esnek sensör buluşu ile ilk adımda hastaları, sporcuları ve astronotları takip edecek.
MIT araştırmacıları, elektronik sensörleri kumaşlara yapıştırılarak, insanların vücut sıcaklığı, solunum ve kalp atış hızı gibi hayati belirtilerini izlemek için kullanılabilecek t-shirt veya diğer giysiler yaratmalarını sağlayan bir yol geliştirdiler.

Sensörlerin gömülü olduğu giysiler, makinede yıkanabilir ve onları giyen kişinin vücuduna yakın olacak şekilde özelleştirilebilir.

Araştırmacılar, bu tür algılamanın evde veya hastanede hasta olan insanları, sporcuları veya astronotları izlemek için kullanılabileceğini belirtiyor.

Canan Dağdeviren yaptığı açıklamada, "Her gün giydiğimiz tekstil ürünlerinin içine piyasada bulunan herhangi bir elektronik parçayı veya özel laboratuvar yapımı elektronikleri ekleyerek kendimize uygun giysilere sahip olabiliriz. Bunlar özelleştirilebilir, bu nedenle vücutlarından sıcaklık, solunum hızı ve benzeri gibi bazı fiziksel verilere ihtiyaç duyan herkes için giysiler yapabiliriz" dedi.

Gömülü Sensörler
Diğer araştırma grupları, sıcaklığı ve diğer hayati belirtileri ölçebilen ince, cilt benzeri yamalar geliştirmiştir, ancak bunlar hassastır ve cilde bantlanmalıdır. Canan Dağdeviren'in Conformable Decoders grubu, çıkarılabilir elektronik sensörler içeren esnek bir kumaş kullanarak, normalde giydiğimiz kıyafetlere daha benzer giysiler oluşturmak için yola çıktı.

Dağdeviren, "Tekstil elektriksel olarak işlevsel değildir. Giysilerimizin pasif bir unsurudur, böylece günlük aktiviteleriniz sırasında cihazları rahat ve uygun bir şekilde takabilirsiniz. Ana hedefimiz, vücudun fiziksel aktivitelerini aynı vücut kısmından, herhangi bir fikstür veya bant gerektirmeden ölçmektir" ifadelerini kullandı.

Elektronik sensörler, epoksi ile kaplanan ve daha sonra kumaştaki dar kanallara dokunan uzun, esnek şeritlerden oluşur.

Bu kanallar, sensörlerin cilde maruz kalmasına izin veren küçük açıklıklara sahiptir.

Kalp atış Hızı veya Solunum Hızı Ölçebilen Sensör
Bu çalışma için araştırmacılar, 30 sıcaklık sensörüne sahip bir prototip t-shirt ve kullanıcının hareketini, kalp atış hızını ve solunum hızını ölçebilen bir ivmeölçer tasarladılar.

Giysi daha sonra bu verileri kablosuz olarak bir akıllı telefona aktarabilir. Bunun içinde özel bir telefon uygulaması geliştirdi.

Elde edilen bütün bilgiler telefona gidiyor ve cloud (bulut) vasıtasıyla uzaktan doktorun bilgisayarına gönderilebiliyor.

Giysiler, içine yerleştirilmiş sensörler ile birlikte yıkanabilir. Sensörler çıkarılabilir ve farklı bir giysiye aktarılabilir.

Einstein'ı dünyaca ünlü yapan adam

Albert Einstein'ın dünya çapında tanınmadığı bir dönemi düşünmek zor. Ancak 1915'te görelilik teorisini tamamlamasının ardından bile, Almanya'nın dışında tanınmıyordu. Ta ki; İngiliz astronom Arthur Stanley Eddington araya girene kadar...
Einstein'ın fikirleri, 1. Dünya Savaşı'nın kuşatmaları ve İngiltere'de, 'düşman' tarafından üretilen bilimi hoş karşılamayan zararlı milliyetçilik nedeniyle kapana kısılmıştı.

Einstein bir sosyalistti. Eddington ise Dostların Dînî Derneği üyesiydi. Her ikisi de bilimin, savaşın yol açtığı bölünmeye üstün gelmesi gerektiğini düşünüyordu.

Görelilik kuramının gözler önüne serilmesini sağlayan ve Einstein'ı dünyanın en ünlü insanlarından biri yapan, onların ortaklıklarıydı.

Einstein ve Eddington savaş sırasında bir araya gelmedi. Hatta doğrudan iletişim bile kurmadılar. Bunun yerine, savaşta tarafsız kalan Hollanda'daki bir ortak arkadaşları görelilik kuramını İngiltere'ye yaydı.

Mektup, Cambridge Üniversitesi Profesörü ve İngiliz Kraliyet Astronomi Topluluğu yetkilisi Eddington'ın eline geçtiği için, Einstein çok ama çok şanslıydı.

Sadece teorinin karmaşık hesaplamalarını anlamakla kalmadı. Eddington, savaş karşıtı olarak Alman bilimini önemsemeye istekli az sayıdaki İngiliz bilim insanından da biriydi.

Kendini, Einstein'ın bilimin temellerinde devrim yaratmasına ve bilim insanlarının evrenselliğinin yeniden kabul görmesine adadı.

Einstein'ın teorisini test etmek için yolculuk
Einstein, savaş nedeniyle Berlin'de kapana kısılmıştı; abluka altında açlık çeker bir halde ve siyasi görüşleri nedeniyle hükümetin gözetimi altındaydı.

Eddington ise İngilizce konuşan dünyayı, 'düşman' bir bilim insanının dikkate değer olduğuna ikna etmeye çalışıyordu.

Görelilik kuramı üzerine kitapları ilk o yazdı. Einstein üzerine çok ilgi gören dersler verdi ve 20'inci yüzyılın en büyük bilim iletişimcisinden biri oldu.

Kitapları on yıllar boyunca en çok satanlar listesinde kaldı. Sık sık BBC'nin radyo programlarına konuk oldu. En sonunda da çalışmaları nedeniyle nişana layık görüldü.

Arthur Eddington tarafından 29 Mayıs 1919'da çekilen güneş tutulması fotoğrafı

İngiltere'yi zaman, mekan ve görelilik konularına ilgi duymaya ikna etmek, gıda taşıyan tekneler batarken, binlerce genç hayatını kaybederken zordu...

Eddington, görelilik kuramını kanıtlamaya ihtiyaç duyuyordu.

Einstein'ın genel görelilik kuramını test etmek en iyi seçeneğiydi.

Einstein, ışığın Güneş gibi büyük kütlelerin yakınından geçtiğinde yer çekimi nedeniyle yön değiştirdiğini söylüyordu.

Bu, uzaktaki bir yıldızın ufak oranda yer değiştirmiş gibi görünmesi anlamına geliyordu.

Denklemlere göre sapmanın tam olarak 1.75 saniyelik bir yay olması gerekiyordu.

Bir astronom için bunu ölçmek kolay olmasa da, mümkündü.

Bu gözlemin yapılabilmesi için tam Güneş tutulmasının beklenmesi gerekiyordu.

Tam Güneş tutulmaları nadir görülür, kısa sürer ve Avrupalı astronomların ücra bölgelere gitmesini gerektirir.

Einstein öngörüsünün test edilmesi için yıllardır uğraşıyordu, ancak henüz başarıya ulaşamamıştı.

Eddington, 1919 Mayıs'ında meydana gelecek ve güney yarımküreden izlenecek olan tutulmanın bunun için bir fırsat olabileceğini düşündü.

Frank W Dyson (solda) Eddington'ın keşfi yolculuğunu yapabilmesi için gereken fonu buldu

Atlantik Cephesi'nde Almanların tehditlerine rağmen, bu keşif gezisininin yapılabileceği İngiltere'den daha iyi konumda bir ülke yoktu.

Eddington'ın bunun için büyük bir desteğe ihtiyacı vardı.

İngiltere Kraliyet Rasathanesi'nin müdürü olan Frank W Dyson yakın arkadaşıydı.

Dyson, keşif yolculuğunun maliyetinin karşılanmasını sağladı, ancak alınan parayla bile savaş koşullarında gerekli ekipmanı bulmak zordu.

Daha da kötüsü, Eddington, hapse girme ihtimali nedeniyle, keşif yolculuğuna çıkamayabilirdi.

Dostların Dini Derneği üyesi olarak, Eddington bir savaş karşıtıydı ve orduya katılmayı reddetti. Başka pek çok üye ise ya cezaevine girdi ya da çalışma kamplarına gönderildi.

Eddington'ın cezaevine gönderilmesi son anda engellendi. (Bunda İngiltere Kraliyet Rasathanesi'nin müdürü olan arkadaşının rol oynadığına şüphe yok.)

Şaşırtıcı bir şekilde, Einstein'ın teorisini test etmek için keşif yolculuğuna çıkması koşuluyla muafiyet tanınmıştı.

'Hayatımın en harika anı'
1918'in Kasım ayındaki ateşkes, keşif yolculuğunun yapılabileceği anlamına geliyordu.

Eddington, keşif yolculuğunun, sonucu ne olursa olsun, Einstein'ı dünya kamuoyuna tanıtmasını umuyordu.

Eddington ve Dyson, sonuçların hem bilim camiasında hem de kamuoyunda heyecan yaratması için çaba gösterdi.

Gazeteler, Eddington'ın 'Newton ve Einstein arasındaki destansı mücadele' olarak sunduğu deneyin sonuçlarını vermek için hazırdı.

Savaş zamanında çektiği yokluktan ötürü ciddi derecede hasta olan Einstein, bu konuda çok az şey biliyordu.

Bunun yerine, Eddington ve iş arkadaşlarının, Einstein'ın öngörüsünü kendi kendilerine test etmeleri gerekiyordu.

Eddington'ın yıldızların pozisyonlarındaki değişimi ölçen komporatör aleti

Tutulmayı izlemeleri için iki ekip görevlendirildi: Eddington'ın ekibi Brezilya'ya gönderildi, diğer ekip ise Batı Afrika'daki Principe Adası'na…

29 Mayıs 1919'da, yani 100 yıl önce, astronomlar yıldızlardaki ufacık değişimi yakalayarak, bizim evreni algılayışımızdaki büyük değişime yol açmak için, 6 dakika boyunca kararan gökyüzünü gözlemledi.

Hava koşulları, ekipman sıkıntısı gibi sebeplerle neredeyse mahvolmak üzereyken, keşfe katılanlar, Güneş'in yerçekimi nedeniyle yerleri değişen yıldızları gösterdiğini umdukları fotoğrafları ülkelerine geri götürdüler.

Aylar boyunca süren yoğun ölçümler ve hesaplamalardan sonra, Eddington olumlu neticeye ulaştı.

Bunun, hayatının en harika anı olduğunu söyleyecekti:

"Einstein'ın teorisinin kanıtlandığını ve yeni bilimsel düşüncenin kabul edilmesi gerektiğini biliyordum."

Sonuçlar, Newton'ın mı Einstein'ın mı haklı çıktığını merak eden bilim insanları ve muhabirlerle dolu Kraliyet Topluluğu'nun bir odasında açıkladı. (Bu sırada Newton portresinden onlara bakıyordu)

Duyuru, muazzam bir heyecana yol açtı. Kraliyet Topluluğu'nun başkanı, bunu "insan düşüncesinin en üst düzey başarılarından biri" olarak nitelendirdi.

Times'ın bir sonraki günkü başlığı şuydu: "Bilimde Devrim"

Eddington her şeyi mükemmel bir şekilde planlamıştı. Einstein, bir gecede, pek tanınmayan bir akademisyenden, herkesin hakkında daha fazla şey bilmek istediği bir bilgeye dönüştü.

Eddington, halka istediğini verdi. İngilizce konuşan ülkelerde görelilik kuramının temsilcisi olarak, gazetelerin ve dergilerin gittiği isim oydu.

Derslerine girmek isteyen yüzlerce kişi yer olmadığı için dışarıda kalıyordu. İçeri girebilenlerse, sadece görelilik kuramının arkasındaki tuhaf fiziği değil, aynı zamanda savaşın getirdiği nefret ve kaosu aşarak, evrensel bilimin sembolü olan Einstein hakkında da bir şeyler öğreniyordu.

Einstein ise hasta yatağından nadiren doğrulabiliyordu. Hollanda'dan yollanan bir telegraf aracılığıyla gözlemin sonuçlarını öğrendi.

Medyanın aniden ortaya çıkan yoğun ilgisinden şaşkına dönse de, teorisinin doğrulanmış olmasından büyük mutluluk duyuyordu.

Muhabirlerin sesleri olmadan bir daha evinin ön kapısından dışarı çıkamayacaktı.

Eddington olmasa, görelilik kanıtlanmamış olacaktı ve Einstein, dehanın simgesi haline gelemeyecekti.

Eddington, savaşın bitiminden yıllar sonrasına kadar bir araya gelmeseler bile, Einstein'ın en önemli müttefikiydi.

Onların işbirliği sadece modern fiziğin doğuşu için hayati değildi, 1. Dünya Savaşı'nın en karanlık günlerinden geçilirken bilimin uluslararası topluluk olarak kalması açısından da önemliydi.

Kaynaklar
Matthew Stanley "Einstein's War: How Relativity Conquered Nationalism and Shook the World" (Einstein'ın Savaşı: Görelilik Nasıl Milliyetçiliği Fethetti ve Dünyayı Sarstı) kitabının yazarı.
https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-48395205

Adıyamanlı çoban 85 milyon yıllık fosil buldu

Adıyaman'ın Gerger ilçesinde çobanlık yapan 38 yaşındaki Turan Cingöz, hayvan otlattığı sırada şekilleri dikkatini çeken kayaçların fotoğraflarını çekerek sosyal medyadan paylaştı.
Bir müze yetkilisinin dikkatini çeken fotoğraflardaki kayaçların, 85 milyon yıl öncesine ait olduğu tahmin edilen denizkestanesi fosili olduğu anlaşıldı.

İlçeye bağlı Görgenli köyü kırsalında hayvanlarını otlatan Turan Cingöz, dağda bulduğu yumurta büyüklüğündeki kayaçların şekilleri ilgisini çekince, bunların fotoğrafını çekerek, sosyal medya hesabından paylaştı.

Fotoğrafları gören Adıyaman Müze Müdürlüğü çalışanları Cingöz ile irtibata geçerek kayaçların bulunduğu yerde inceleme yaptı. Müze çalışanları, kayaçların aslında 85 milyon yıl öncesine ait olduğu düşünülen denizkestanesi fosili olduğunu belirledi.

Müze müdürü Mehmet Alkan, "Bulunan fosillerin yaklaşık 85 milyon yıl öncesine ait denizkestanesi fosili olduğunu düşünüyoruz. Kretase dönemine ait olduğunu düşündüğümüz fosiller üzerindeki incelemelerimiz devam ediyor" dedi.

Kaynak
https://tr.sputniknews.com/cevre/201905241039146290-adiyamanli-coban-85-milyon-yillik-fosil-buldu/

Mars’ta üçüncü su deposu bulundu

NASA tarafından fonlanan araştırma ekibi, Mars konusunda bir açıklamayla gündeme geldi. Mars’ta su deposu bulundu. Bu Kızıl Gezegen’de bulunan üçüncü depo oldu
NASA tarafından fonlanan ekip, son yaptığı çalışmada Kızıl Gezegen’de antik kutup kalıntısı keşfettiğini açıkladı. Mars’ın kuzey kutbu altındaki buz tabakalarında su keşfeden ekip yaptığı açıklamayla bunu dünyaya duyurdu. Dönüm noktası niteliğindeki çalışma ile Mars’ın yüzeyinde devasa bir su-buz birikintisi olduğu ortaya çıktı. Söz konusu bilgi Mars’taki radarlardan geldi.

Konuyla ilgili açıklama yapan ekibin başındaki isim, Texas Üniversitesi Jeofizik Enstitüsü’nden Dr. Stefano Nerozzi, bu kadar yoğun su bulmayı beklemediklerini söyledi. Bulunan kutup buzulları, Mars’taki en büyük üçüncü su deposu olma özelliği taşıyor.

Bilim insanlarının bir sonraki adımı kutuplarda ne kadar su tutulduğunu tespit etmek olacak.

Kaynak
https://shiftdelete.net/mars-ucuncu-su-deposu-bulundu

İleri Okuma
https://www.universetoday.com/142308/new-layers-of-water-ice-have-been-found-beneath-mars-north-pole/

5 Yıl Ömür Biçilen Buz Tabakaları, O Kadar Bile Yaşamadı

Bruce Raup/NSIDC

Bilim insanları her zaman haklı olmayı sevmez: 2017 yılında yayımlanan bir makalede, Kanada’daki Aziz Patrick Burnu buz tabakalarının yakında yok olacağını söyleyerek uyarıda bulunan araştırma takım mesela. NASA’nın en son uydu görüntüleri, araştırmacıların tahmininin maalesef gerçekleştiğini gösteriyor. Hatta, onların tahmininden bile daha hızlı bir şekilde…

Colorado Boulder Üniversitesi’ndeki Amerika Ulusal Kar ve Buz Veri Merkezi’nde (NSIDC) çalışan bilim insanları, başlangıçta Aziz Patrick Burnu buz katmanlarının beş yılda yok olacağını tahmin etmişler fakat gerçekte sadece üç yıl sürmüş.

Zamana göre takip edilen buz örtüsü. NSIDC

Muhtemelen birkaç yüz yıldır orada duran bu donmuş tabakalar, 1950’lerin sonunda toplamda 10 kilometre kareden daha büyükmüş. Şimdiyse küçülerek yok olmuşlar. Bu durum, tüm dünyada hız kazanan ve hiçbir duraklama işareti göstermeyen iklim değişikliğinin sonucu.

NSIDC müdürü ve coğrafyacı Mark Serreze şöyle söylüyor: “O buz katmanlarını ilk ziyaret ettiğimde, manzaranın kalıcı bir parçası gibi görünüyorlardı. 40 yıldan kısa bir süre içerisinde yok oluşlarını izlemek beni derinden etkiliyor.”

David Nield/ScienceAlert. Ç: O.

Öğrenmek İçin Çok Geç Değil!

Bu yazımızda sizleri çok değerli insanlarla tanıştıracağız. Belki aralarında tanıdıklarınız vardır, fakat onların öğrenmek için kaç yaşına geldiklerini biliyor muydunuz? Yazar, yatırımcı, ressam, boksör, girişimci ve nice meslek. Başarılı gördüğümüz bu insanlar öğrenmek için hiç bir zamanın geç olmadığını düşünenlerden. Daha fazla heyecanlandırmadan sizleri bu isimlerle baş başa bırakalım.

Joseph Conrad

Polonya asıllı İngiliz yazar 20 yaşına kadar İngilizce konuşmamış. 20 yaşından 39 yaşına kadar geçirdiği öğrenme sürecinden sonra 66 yaşına kadar tam 200 kitap yazmış. Öğrenmekten vazgeçmemiş olması onu bu denli başarılı yapan en temel şey olmalı.

Paul Cezanne

Fransız post-empresyonist ressam 20 yaşına kadar eline boya fırçası almamış. 24 yaşına kadar öğrenmiş. 24 yaşından 67 yaşına kadar 90'dan fazla eser bırakmış dünyaya. Muazzam değil mi sizce de? Tek çizgi öğrenmekten vazgeçmemiş olması.

Rocky Marciano

İtalyan asıllı boksör, namağlup dünya ağır siklet boks şampiyonu. Rocky filminin esin kaynağı bu adam kömür taşımış, nakliyecelik yapmış, hendekler kazmış, demiryollarında çalışmış. 20 yaşına kadar bir kere bile giymemiş boks eldivenini. 25 yaşına kadar öğrenmiş. Vazgeçmemiş. Sonuç ortada 45 yaşına kadar dünya şampiyonalarında ismini altın harflerle yazdırmış.

J.K. Rowling

Hayatı hakkında uzun uzun yazılar var. Zorluklarını konuşmaktansa 23 yaşına kadar dersler veren ve 28'ine kadar kitap yazma deneyimi olmamış biri olduğunu bilmemiz yeterli. 28 yaşından şimdiki yaşına kadar dünyada önemli bir iz bırakan Harry Potter serisini yazdığını ve başarılı olduğunu görebiliyoruz. Nasıl mı? Öğrenmekten vazgeçmeden!

Sylvester Stallone

24 yaşına kadar hiç bir filmde rol almayan Stallone, 30 yaşından 72 yaşına kadar olan bu zamana kadar başarılı olmuş. Başarı dediğimiz yolda 75 filmde rol oynadı.

Vincent Van Gogh

27 yaşına kadar hiç bir tabloya fırça vurmadı. Sadece çizdi. 27 yaşından 37 yaşına kadar gelecekte dünyada yankı uyandıracak tabloları yaptı. Öğrenmekten vazgeçmediğine eminiz, öldükten sonra başarılı olması ise tamamen zaman, vizyon farkı bizce.

Alan Rickman

İngiliz aktör, yönetmen 70 yıllık hayatının ilk 28 yılında en ufak rol kapamamış filmlerde. 28'inde öğrenmeye başlamış, 36 yaşından ölümüne kadar 56 filmde oynadı. Ne muazzam şey şu öğrenmek!

Reid Hoffman

Net servesi tam 1,7 milyar dolar. Başarılı olmasa bu kadar parayı kazanamaz öyle değil mi? Tamam biz de başarılıyız ama henüz bu kadar para yok :) Konumuza dönecek olursak,Reid Hoffman 30 yaşına kadar hiç bir işe girişmemiş. 35 yaşına kadar öğrendiği girişimcilik yolunda geç öğrenmenin, öğrenmekten vazgeçmemenin; öğrenmeye kapalı olmaya göre ne kadar önemli olduğunu görmüş oldu.

Julia Child

Amerikalı Fransız yemeklerinin şefi! Konu yemek olunca çocukluğundan beri mutfakta büyüdü gibi klişeler gelir aklımıza ama gelin görün ki Child 30 yaşına kadar bir tane bile Fransız yemeği yapmayı bilmiyordu. 30 yaşından 49 yaşına kadar öğrendi, denedi. 49 yaşında başarıyı bir yakaladı ki sormayın, 92 yaşına kadar başarı basamaklarının tepelerinde dolaştı.

Martha Stewart

Ev dekorasyonu denince akla gelmesi muhtemel bir isim. 35 yaşına kadar hiç bir evin dekoruna karışmadı. 35 yaşında bir başladı öğrenmeye 41 yaşından 73 yaşına kadar çılgınlar gibi ev dekore etti. Rakamlar muhteşem değil mi sizce de? Öğrenmiş, vazgeçmemiş, gecikmemiş.

Vera Wang

Martha gibi o da tasarladı ama evleri değil evlerin kurucusu dişilerin gelinliklerini. 39 yaşına kadar sadece moda hakkında bir şeyler yazdı. 39 yaşında öğrenmeye başladı gelinlik tasarlayı 41 yaşında başlayan başarı serüvenleri hala devam ediyor. 69 yaşında bu arada, hala öğrenmeye devam ediyor.

Dave McClure

Amerikalı yatırımcı 40 yaşına kadar hiç bir yatırım yapmamış. 500 girişime yatırım yapma hayaliyle çıktığı yolda 40 yaşından 45 yaşına kadar öğrendiği yatırımcılığı hızla yapmaya başlamış. Daha genç 48'inde ama dünyanın yatırımcıları arasında ismi en çok bilinenlerden. Öğrenmekten vazgeçmemek onun için bir motto.

Grandma Moses

Ressamsın, 78 yaşına kadar hiç bir resim yapmamışsın. Dünyada iz bırakmışsın. 78 yaşından itibaren öğrenmeye başlayan Moses, 101 yaşında öldüğü güne kadar eserlerinde olağanüstü yaşama sevincini yansıttı.

Fauja Singh

Yaşlı mı yaşlı birinden bahsedeceğiz. Kendisi maraton koşucusu. 89 yaşına kadar hiç 26 kilometrelik bir koşuya katılmamış. 107 yaşında Hindistanlı Singh, öğrenmiş bir maraton koşmayı dünyada ismini yazdırmış.